Hiệu ứng giả dược là gì? Có tác dụng gì trong kinh doanh?

Hiệu ứng giả dược là gì?

Cho dù bạn có biết về nó hay không, trong suốt cuộc đời của bạn đã luôn luôn được tiếp xúc với hiệu ứng giả dược.

"Hiệu ứng giả dược (Tiếng Anh : Placebo Effect) là hiện tượng xảy ra khi não bộ mong đợi một kết quả vật chất dựa trên một niềm tin và sau đó tự cảm nhận rằng có những kết quả về mặt thể chất xuất hiện, mặc dù nó không thực sự tồn tại". Ví dụ dễ hiểu như bạn mới đi tập gym, sau một hai buổi tập bạn cảm nhận như cơ thể của bạn đang phát triển hơn, các nhóm cơ trở nên to hơn, mặc dù thật sự nó không hiệu quả ngay như vậy.

Về cơ bản, tâm trí của bạn sẽ thuyết phục cơ thể của bạn về một thứ gì đó mà bạn mong đợi. Điều này được gọi là kỳ vọng nhận thức.

Những trường hợp đầu tiên về hiệu ứng giả dược bắt nguồn từ khám phá y học vào thế kỷ 20. Giả dược được coi là phương pháp điều trị thuốc hợp pháp vì chúng làm tăng số lần phục hồi mà bệnh nhân mong đợi sẽ được chữa khỏi bằng thuốc, mặc dù thật chất thuốc được đưa cho bệnh nhân không hề có tác dụng chữa khỏi, tuy nhiên chỉ với một câu kích thích tâm lý như "nó sẽ hỗ trợ bạn nhanh khỏi bệnh" sẽ xây dựng sự kỳ vọng của bệnh nhân, tâm lý họ sẽ thoải mái hơn và cơ thể sẽ có thể tự phục hồi bằng những kỳ vọng từ tâm lý lạc quan đó. Đó cũng là lý do tại sao những bệnh nhân ung thư có tâm lý lạc quan thường sẽ dễ điều trị và nhanh phục hồi hơn là các bệnh nhân có tâm lý lo lắng, sợ hãi.
Đây là một thực tế phổ biến cho đến giữa thế kỷ XX, và ngày nay, thử nghiệm khoa học vẫn tiếp tục chứng minh sức mạnh thực sự của giả dược.

Hiệu ứng giả dược có tác dụng thế nào trong kinh doanh?

Hiệu ứng giả dược giúp quản lý kỳ vọng của người tiêu dùng

Các yếu tố chính như kỳ vọng và niềm tin thuyết phục là trọng tâm của hiệu ứng giả dược trong kinh doanh cũng như trong cách chúng định hình nhận thức về thương hiệu đối với người tiêu dùng. Khi nói đến hiệu ứng giả dược và kinh doanh tiếp thị, chúng ta phải thực sự quản lý được kỳ vọng của người tiêu dùng, nghĩa là trải nghiệm quảng cáo (thông qua sản phẩm, thông điệp thương hiệu, v.v.) cần đáp ứng được mong đợi về trải nghiệm của người tiêu dùng sau khi mua hàng thực tế.

Sau khi sự kỳ vọng tích cực về thương hiệu đã được thiết lập với khách hàng, trải nghiệm thực tế với sản phẩm đó không được mâu thuẫn với hình ảnh đã được xây dựng. Miễn là sự tương tác của người tiêu dùng với sản phẩm hoặc dịch vụ nói trên có thể hỗ trợ hình ảnh và giá trị thương hiệu đang được xây dựng thì hiệu ứng giả dược sẽ nâng cao hơn nữa lợi ích sản phẩm được cảm nhận.

Bằng cách này, giả dược có thể giúp cải thiện sự hài lòng của khách hàng và liên kết tích cực với khả năng định vị của thương hiệu nếu những kỳ vọng được quảng cáo có thể xác thực và chính xác. Những người lạc quan hơn đối với hiệu quả của sản phẩm cũng có thể có nhiều khả năng cảm thấy chúng thực sự mang lại giá trị.

Một ví dụ tuyệt vời về một thương hiệu quản lý kỳ vọng của khán giả một cách xuất sắc là Buckley's - một tập đoàn sản xuất thuốc của Canada. Thuốc ho và thuốc cảm của họ đã được cách mạng hóa vào giữa những năm 1980 khi họ đưa ra chiến dịch “Bad Taste”, với khẩu hiệu “Nó có vị rất kinh khủng, nhưng mà nó hiệu quả”. Buckley's đã trung thực khi khẳng định về mùi vị của nó và khi người tiêu dùng sử dụng sản phẩm xác thực được mùi vị đúng là như thế, họ sẽ có xu hướng tin rằng sự khẳng định về sự hiệu quả cũng sẽ chính xác tương tự. Mặc dù thuốc của Buckley's có chứa những thành phần có khả năng hỗ trợ chữa cảm, tuy nhiên tâm lý về hiệu ứng giả dược mới đẩy sự hiệu quả đối với người tiêu dùng lên một tầm cao mới.

Hiệu ứng giả dược giúp thiết lập tâm lý về giá

Một cách khác về hiệu ứng giả dược được sử dụng hiệu quả để thuyết phục khách hàng là thông qua mức độ hấp dẫn về giá của sản phẩm. Khi lập kế hoạch định giá cho một sản phẩm hoặc dịch vụ, một thương hiệu cần phải nhớ rằng rất nhiều khách hàng của họ có giới hạn tinh thần, tài chính về những gì họ sẵn sàng chi tiêu.

Hiệu ứng giả dược về giá vẫn hiện hữu mỗi ngày xung quanh chúng ta, ở những siêu thị hay những cửa hàng lớn họ thường định giá kiểu 499.000 thay vì 500.000 hay mức giảm giá cố định. Tâm lý giả dược sẽ thuyết phục người tiêu dùng rằng họ đang mua được giá rẻ hơn, tiết kiệm hơn nhưng thực chất nó chỉ chênh lệch có vài trăm đồng đến vài nghìn đồng.

Một ví dụ nữa bạn sẽ tìm thấy các siêu thị sử dụng chiến thuật hiệu ứng giả dược để bán sản phẩm là gắn nhãn hàng hóa của họ các với màu sắc khác nhau, như màu vàng là các mặt hàng giảm giá và màu trắng là hàng bình thường. Bởi vì tâm lý khách hàng trải qua phản xạ có điều kiện sẽ hiểu rằng các sản phẩm được đánh dấu một màu nhất định thường có nghĩa là giảm giá, do đó đôi khi các hệ thống siêu thị sẽ gắn nhãn vàng cho một số sản phẩm họ muốn kích cầu bán ra, mặc dù nó không thực sự giảm giá.

Giảm giá không phải lúc nào cũng sẽ mang lại doanh số và lợi nhuận cao nhất, nó có thể tạo tâm lý cho khách hàng rằng mặt hàng đó không đáng giá, không có hiệu quả cao. Do đó, một số thương hiệu nổi tiếng dùng hiệu ứng giả dược thường sẽ giữ sản phẩm của họ ở mức giá cao nhất định hoặc tăng giá định kỳ, tạo tâm lý "tiền nào của đó", đó là cách mà Apple, Rolex hay một số thương hiệu hàng xa xỉ khác sử dụng.

Mặc dù sử dụng hiệu ứng giả dược trong kinh doanh rất có lợi cho doanh nghiệp, tuy nhiên đôi khi nó cũng là con dao hai lưỡi làm mất đi lượng khách hàng tiềm năng nếu trải nghiệm thực tế của khách hàng không đúng như kỳ vọng. Do đó, trên hết một doanh nghiệp cần phải có một sản phẩm hoàn thiện, có thể đủ đáp ứng được kỳ vọng khách hàng trước khi sử dụng các hiệu ứng giả dược để "thôi miên" họ.