Sơ đồ tư duy là gì? Lợi ích của sơ đồ tư duy

Sơ đồ tư duy là gì?

Sơ đồ tư duy hay giản đồ ý (Mind map) là phương pháp cung cấp một cách diễn đạt có cấu trúc để nắm bắt, sắp xếp các ý tưởng và thông tin. Chúng giúp người dùng hiểu các khái niệm bằng cách chia nhỏ chúng thành các phần thành phần của chúng. Kỹ thuật này được sử dụng để phát triển các ý tưởng mới, hoặc để chia nhỏ và hiểu rõ hơn thông tin hiện có. 

Cho dù phát triển ý tưởng mới hay sắp xếp thông tin hiện có , bản đồ tư duy giúp bạn thấy thông tin khớp với nhau như thế nào. Bản đồ tư duy cung cấp một cấu trúc mở rộng và linh hoạt để hỗ trợ suy nghĩ của bạn.

Lập sơ đồ tư duy là một cách liên kết các khái niệm chính bằng cách sử dụng hình ảnh, đường thẳng và liên kết. Một khái niệm trung tâm được liên kết thông qua các dòng đến các khái niệm khác, rồi nó được liên kết với các ý tưởng liên quan khác.

Nó tương tự như một kỹ thuật lập bản đồ khái niệm và sơ đồ con nhện, sự khác biệt là sơ đồ tư duy thực sự liên quan đến việc xây dựng một hệ thống phân cấp các ý tưởng thay vì liên kết một cách ngẫu nhiên. Việc sử dụng hình ảnh, hình vẽ nguệch ngoạc hoặc màu sắc có thể hoạt động như một bộ nhớ kích hoạt hoặc truyền tải nhiều ý nghĩa hơn so với các từ khóa đơn giản.

Nguồn gốc của sơ đồ tư duy thường được biết đến với nhà tâm lý học nổi tiếng Tony Buzan, mặc dù trên thực tế, các phương pháp tương tự đã được triết gia Porphyry sử dụng vào thế kỷ thứ 3 và là nền tảng để hình thành ý tưởng của Aristotle, của Leonardo da Vinci và của Picasso. Tuy nhiên, Tony Buzan đã làm nhiều việc để phổ biến và lập sơ đồ tư duy toán học trong những năm 1960 và 1970 về cách sử dụng kỹ thuật này.

Các đặc điểm chính của sơ đồ tư duy

Chủ đề trung tâm duy nhất

Không giống như các sơ đồ trực quan khác, sơ đồ tư duy được xây dựng xoay quanh một chủ đề trọng tâm duy nhất. Tất cả thông tin trên sơ đồ của bạn được "neo" vào cùng một điểm xuất phát. Bằng cách đặt ý tưởng chính ở trung tâm, người khác sẽ dễ dàng hiểu được trọng tâm cốt lõi của bản đồ tư duy hơn.

Cấu trúc cây mở rộng

Sơ đồ tư duy giống như cành cây, chúng có thể mở rộng và phát triển khi bạn phát triển ý tưởng của mình. Mỗi nhánh hiển thị thông tin được tổ chức dựa trên chủ đề chính và triển khai ra nhiều chủ đề phụ, bằng các phân loại và kết nối được xác định bởi người tạo sơ đồ. Kết quả là một hệ thống phân cấp thông tin có cấu trúc ở tất cả các cấp của sơ đồ tư duy.

Từ khoá được Tập trung

Thay vì các câu dài hoặc khối văn bản, một sơ đồ tư duy sẽ chỉ thể hiện những từ khoá và cụm từ khoá có ích nhất. Các chủ đề trên một nhánh sơ đồ thường bao gồm một hoặc hai từ thể hiện tốt nhất một ý tưởng hoặc một phần thông tin. Điều này giúp người đọc dễ dàng quét thông tin được trình bày mà không cần phải đọc quá nhiều văn bản.

Sơ đồ tư duy giúp ích như thế nào?

Cho dù bạn đang lập bản đồ bằng tay hay sử dụng công cụ phần mềm lập bản đồ tư duy, có ba lợi ích chính khi sử dụng sơ đồ tư duy giúp phát triển và sắp xếp các ý tưởng và thông tin:

Sơ đồ tư duy giúp đơn giản hóa

Sơ đồ tư duy giúp đơn giản hóa bất kỳ thông tin nào trên một trang vì chúng bao gồm các từ khóa (thay vì các câu dài). Việc chắt lọc kiến ​​thức thành các từ khóa và sự ngắn gọn sẽ tạo ra một bản tóm tắt trực quan có cấu trúc dễ dàng hơn và nhanh hơn để ghi nhớ.

Bản đồ tư duy dựa trên khả năng lưu trữ vô hạn các liên tưởng của não bộ và cùng với chức năng thị giác (không gian, hình ảnh, màu sắc, v.v.) giúp chúng kích thích trí nhớ lưu trữ nhiều dữ kiện hơn.

Sơ đồ tư duy giúp phân loại thông tin

Cấu trúc sơ đồ tư duy giúp bạn phân loại thông tin theo cách dễ hiểu và dễ điều hướng hơn. Phân loại giúp bộ não của chúng ta hiểu được sự phức tạp. Và bản đồ tư duy cung cấp cấu trúc danh mục phân cấp giúp chúng ta điều hướng thông tin dễ dàng hơn. Nó giống như việc di chuyển khắp các lối đi trong siêu thị để tìm sản phẩm cụ thể mà chúng ta cần.

Sơ đồ tư duy giúp ngữ cảnh hóa thông tin

Cấu trúc cây của sơ đồ tư duy có nghĩa là mỗi phần thông tin kết nối với ít nhất một phần thông tin khác. Các kết nối bao gồm chủ đề cấp cao hơn (cha mẹ) và có thể là chủ đề cùng cấp (anh chị em) hoặc chủ đề cấp thấp hơn (con).

Mỗi mục đều có ngữ cảnh vì nó được gắn với cái gì và cái gì kết nối với nó. Với sơ đồ tư duy, thông tin không tồn tại riêng lẻ. Bạn có thể thấy các ý tưởng và thông tin liên quan đến nhau rõ ràng hơn như thế nào.

Khi nào cần sử dụng sơ đồ tư duy?

Sơ đồ tư duy được sử dụng bởi những người trong kinh doanh , giáo dục , chính phủ, lĩnh vực từ thiện,... 

Trong kinh doanh , mọi người sử dụng bản đồ tư duy để lập dự án, tư duy chiến lược và quản lý các cuộc họp. Lập sơ đồ tư duy giúp các nhóm phát triển ý tưởng của họ một cách hệ thống hơn. Sơ đồ tư duy cho phép mọi người xây dựng ý tưởng của nhau và phát triển sự hiểu biết chung về một tình huống. Nó cũng có thể chia nhỏ các dự án phức tạp thành các phần dễ quản lý hơn.

Trong giáo dục , học sinh ở mọi lứa tuổi sử dụng bản đồ tư duy để ghi chú, tóm tắt thông tin môn học và lập kế hoạch cho các bài tập bằng văn bản, thuyết trình. Các thầy cô đang sử dụng bản đồ tư duy để lập kế hoạch bài học, giao bài tập về nhà và bài tập nhóm trong lớp học.  

Ngoài những lĩnh vực này, nhiều cá nhân sử dụng bản đồ tư duy để giúp lập kế hoạch tổ chức và tương lai của họ. Mọi người thường sử dụng bản đồ tư duy để lập kế hoạch cho các tuần, tháng, năm, hay mục tiêu sự nghiệp của họ.

Cách lập sơ đồ tư duy hiệu quả

1. Bước 1  - Xác định khái niệm trung tâm, chủ đề chính của bạn.
2. Bước 2  - Liên kết các từ khoá phụ, từ khoá liên quan bổ trợ cho chủ đề chính bằng các liên kết mở rộng ra từ trung tâm.
3. Bước 3  - Tiếp tục đặt các từ khoá cấp 2 có liên quan đến các từ khoá phụ, từ khoá bổ trợ cũng bằng các liên kết mở rộng. Và cứ tiếp tục mở rộng như vậy cho đến khi tất cả các thông tin đã được phân cấp rỏ ràng.
4. Bước 4  - Xem lại bản đồ tư duy của bạn, sắp xếp hình ảnh, màu sắc sao cho dễ hiểu, dễ nhận biết nhất.

Trên đây là thông tin về sơ đồ tư duy là gì, lợi ích của sơ đồ tư duy và cách để lập sơ đồ tư duy. Hy vọng với các kiến thức trên bạn sẽ có thêm thông tin để vận dụng sơ đồ tư duy vào công việc và đời sống của mình một cách hiệu quả.